Uluslararası Para Fonu’nun (IMF), milli gelire göre sıralama yaptığı Dünya Ekonomik Görünümü (World Economic Outlook) veri setini güncelledi. 196 ülkenin son verilere göre 2029 yılı sonuna kadar olan döneme ilişkin gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) projeksiyonlarına göre Türkiye’nin 20204’te bir basamak yükselerek 17’nci büyük ekonomi olacağını öngördü.
Güncellenen veri setine göre, 2023 yılında cari fiyatlarla 1 trilyon 130 milyar dolar gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) ile 18’inci büyük ekonomi olan Türkiye’nin, 2024 yılının tamamında 1 trilyon 344,3 milyar dolarlık GSYH ile en büyük 20 ekonomi içinde 17’nci sırada yer alacağı öngörüldü.
ORTA VADELİ PROGRAM HEDEFLERİNDEN DÜŞÜK
IMF projeksiyonlarına göre Türkiye, 2025 yılında 1 trilyon 455,4 milyar, 2026’da 1 trilyon 477,3 milyar, 2027’de 1 trilyon 565,5 milyar, 2028’de 1 trilyon 660,5 milyar ve 2029’da 1 trilyon 764,2 milyar dolarlık milli gelirle sırasını koruyarak 17’nci büyük ekonomi olmaya devam edecek. Dünya’dan Naki Bakır’a göre; IMF projeksiyonlarında Türkiye için gelecek üç yılda öngörülen milli gelir büyüklükleri, ekonomi yönetiminin açıkladığı 2025-2027 dönemine ait (üç yıllık) Orta Vadeli Program (OVP) hedefleri ile karşılaştırıldığında farklı bir tablo ortaya çıkıyor.
IMF’nin 2024’te beklediği GSYH büyüklüğünün OVP tahminine göre daha yüksek; 2025, 2026 ve 2027 yılları için öngördüğü büyüklüklerin ise OVP’de öngörülenden düşük olduğu dikkati çekiyor.
Eylül ayında yayımlanan OVP’de 2024’ün tamamında 1 trilyon 331 milyar düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilen GSYH, 2025’te 1 trilyon 465 milyar, 2026’da 1 trilyon 642 milyar ve 2027’de 1 trilyon 774 milyar dolar olarak hedefleniyor. IMF projeksiyonlarına göre ise Türkiye 1,7 trilyon doların üzerindeki milli gelir büyüklüğüne ancak 2029 yılında ulaşabilecek.
En büyük on ekonomi
IMF’ye göre ABD cari fiyatlarla 29 trilyon 167,8 milyar dolarlık GSYH ile 2024 yılında da en büyük ekonomi olmaya devam edecek. 2024’te ABD’yi 18 trilyon 273,4 milyar dolarla Çin, 4 trilyon 710 milyar dolarla Almanya, 4 trilyon 70,1 milyar dolarla Japonya ve 3 trilyon 889,1 milyar dolarla Hindistan izleyecek. Bu ülkeleri sırasıyla İngiltere, Fransa, İtalya izleyecek.
İlk sekiz sıra değişmezken sıralamada 2023 yılında dokuzuncu olan Brezilya ile onuncu olan Kanada, 2024 yılında yer değiştirecek. Büyük ekonomi sıralamasında ABD ve Çin 2029 sonuna kadar ilk iki sırayı paylaşırken, 2026 yılında Hindistan üçüncü sıraya yükselecek, Japonya dördüncülüğe gerileyecek. Hindistan yükselişini sürdürerek 2027 yılında üçüncü büyük ekonomi olacak, Almanya dördüncü, Japonya beşinci sıraya inecek.
SAGP’ye göre GSYH’de Türkiye 12’nci
IMF verilerine göre, Türkiye’nin satın alma gücü paritesi (SAGP) ile hesaplanan GSYH’si ise 2024’te önceki yıla göre yüzde 5,5 oranında 179,3 milyar dolar artarak 3 trilyon 456,8 milyar dolara ulaşacak. Türkiye, bu bazdaki sıralamada 12’nci olarak yerini koruyacak. SAGP’ye göre milli gelir sıralamasında Türkiye, 2027 yılında 3 trilyon 801,1 milyar dolarla 11’inciliğe yükselecek. 2029 sonuna kadar sırasını koruyacağı beklenen Türkiye’nin SAGP’ye göre milli gelirinin anılan yıl itibarıyla 4,5 trilyon dolara yaklaşacağı öngörülüyor.
IMF’ye göre SAGP bazında milli gelirde ilk on ülkenin yeri 2024’te önceki yıla göre değişmeyecek. Çin, 2024’te 37 bin 72,1 milyar dolarla ilk sıradaki yerini koruyacak. ABD dolarının ABD’de sahip olduğu satın alma gücü paritesiyle aynı olan para birimine (Uluslararası dolar/International dollars) göre yapılan bu hesaplamada ABD, 29 trilyon 167,8 milyar dolarla yine ikinci sırada yer alacak.
Hindistan bu bazda 16 trilyon 20 milyar dolarla üçüncü, Rusya 6 trilyon 909,4 milyar dolarla 4’üncü, Japonya 6 trilyon 572,2 milyar dolarla 5’inci olmaya devam edecek. Daha sonra 6 trilyon 17,2 milyar dolarla Almanya, 4 trilyon 702 milyar dolarla Brezilya, 4 trilyon 658,3 milyar dolarla Endonezya, 4 trilyon 359,4 milyar dolarla Fransa ve 4 trilyon 282,2 milyar dolarla İngiltere gelecek.
IMF’nin 2023 yılı itibarıyla 13.236 dolar olarak belirlediği kişi başına milli geliri ile dünyada 72’nci olan Türkiye’nin 2024’ün tümünde 15 bin 666 dolarla 5 basamak yükselerek 67’nci olacağı öngörülüyor. IMF’ye göre Türkiye’nin kişi başına gelirde sırası 2029 sonuna kadar değişmeyecek.
Türkiye’nin 2024 yılındaki kişi başına milli gelirine ilişkin IMF öngörüsü, OVP’de 15.551 dolar olarak yer alan gerçekleşme tahmininden daha yüksek. Ancak IMF’nin izleyen üç yıla ilişkin kişi başına gelir beklentileri ise OVP hedeflerinin altında bulunuyor. OVP’de 2025’te 17.028, 2026’da 18.990 ve 2027’de 20.420 dolarlık kişi başına milli gelir hedefi yer alırken, IMF projeksiyonlarına göre söz konusu gelir ancak 2029 yılında 20 bin doların üstünü görebilecek.
Dünyada kişi başına düşen milli gelirde Lüksemburg 135.321 dolarla birinci sıradaki yerini korurken, İsviçre 106.098 dolarla ikinciliğe yükselecek, İrlanda 103.500 dolarla üçüncülüğe inecek. Norveç 90.434 dolarla dördüncü ve Singapur 89.370 dolarla beşinci sırada yer almaya devam edecek.
IMF’ye göre 2024 yılında Türkiye’de SAGP’ye göre kişi başına milli gelir ise 35.449 dolar olacak Türkiye’nin 59’uncu sıradaki yeri değişmeyecek. İzleyen beş yıllık dönemde bu bazda 58, 59’uncu sıralarda yer alacak Türkiye’nin SAGP’ye göre kişi başı milli gelir 2029 yılında 40 bin doların üstünü görecek.
Türkiye “yüksek gelir” ligine girebilecek mi?
Dünya Bankası, kişi başına milli gelire göre ülkeler sınıflandırmasında baz aldığı eşik değerleri her yıl 1 Temmuz’da, bir önceki takvim yılının GSYH’sine göre dolar eş değeri cinsinden belirliyor. En son 1 Temmuz 2024 tarihinde güncellenen eşik değerlere göre 2023 yılında kişi başı geliri 1.145 dolar ve altında olan ülkeler “düşük gelirli”, 1.146- 4 bin 515 dolar arasında olanlar “alt orta”, 4 bin 516-14 bin 5 dolar arasında olanları “üst orta”, 14 bin 5 doların üstünde olanlar ise “yüksek gelirli” ülke sayıldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 için 13.110 dolar olarak açıkladığı kişi başına milli gelir, 2025-2027 OVP’de 13.243 dolar olarak revize edildi.
Revize veri baz alındığında Türkiye üst-orta gelir grubunda yer aldı ve yüksek gelirli ülkeler kategorisi için arada 762 dolarlık bir fark kaldı. OVP’de 15.551 dolar olarak hedeflenen, IMF’nin 15.666 dolar tahmin ettiği Türkiye’nin 2024 yılı kişi başına milli gelir düzeyi, Dünya Bankası’nın bir önceki yılın yüksek gelir çıtası için geçerli saydığı eşik değere göre yüksek. Ancak Türkiye’nin bu sınıflandırmada konumunu, öngörülen kişi başına gelire ulaşıp ulaşmayacağı ve Dünya Bankası’nın 1 Temmuz 2025’te güncelleyeceği eşik değerin yeni düzeyi belirleyecek.
