PVC birinci kere geri dönüştürüldü
3 min read
PVC, gündelik formda kullandığımız plastiklerin büyük bir kısmını meydana getiriyor. Hastane ekipmanlarında kullanılan plastiğin (boru sistemleri, kan poşetleri, maskeler ve daha fazlası) ve çağdaş sıhhi tesisatlarda kullanılan boruların birçok PVC’den oluşuyor.
Pencere çerçeveleri, dekoratif eserler, dış cephe kaplamaları ve taban döşemeleri PVC’den yapılıyor yahut PVC barındırıyor. Elektrik kabloları bu hususla kaplanırken duş perdeleri, tenteler, brandalar ve giysiler de bu husustan imal ediliyor.
PVC’nin Birleşik Devletler’deki geri dönüştürülme oranı ise yüzde sıfır.
“PVC İLE KİMSE UĞRAŞMAK İSTEMİYOR!”
Populer Science Türkçe tarafından aktarılan buluşa göre Michigan Üniversitesinde çalışan ve makale birinci müellifi Danielle Fagnani ile baş araştırmacı Anne McNeil’in öncülük ettiği bir araştırma kadrosu, PVC’yi kimyasal olarak yararlı unsurlara geri dönüştürmenin bir yolunu keşfetti. Çalışmanın en beklenmedik kısmı ne mi? Araştırmacılar PVC’nin en ziyanlı bileşenlerinden biri olan plastikleştiricilerdeki ftalatları, bu kimyasal yansımada aracı formunda kullanmanın yolunu keşfetti.
Bilim insanlarının bulguları Nature Chemistry bülteninde yayımlandı.
Çalışmayı Michigan Üniversitesi Kimya Kısmında doktora sonrası araştırma görevlisiyken tamamlayan Fagnani, “PVC kimsenin uğraşmak istemediği bir plastik zira kendine mahsus sorunları var” diyor. “PVC genelde birçok plastikleştiriciden oluşuyor ve bunlar geri dönüşüm akışındaki her şeyi kirletirken, genelde de çok zehirliler. Ayrıyeten biraz ısıyla karşılaştığında çok süratli bir formda hidroklorik asit yayıyor.”
Plastik genelde eritilerek yahut mekanik geri dönüştürme ismi verilen bir süreçle daha düşük kaliteli unsurlara çevrilerek geri dönüştürülüyor. Ancak McNeil, PVC’ye ısı uygulandığı vakit gerecin ana bileşenlerinden biri olan plastikleştiricilerin çok kolay bir halde sızmaya başladığını söylüyor.
NORMALDE DÖNÜŞTÜRMEK ‘HORMONLARI BOZUYOR’
Ardından ise geri dönüşüm akışındaki öbür plastiklere girebiliyorlar. Buna ilaveten hidroklorik asit, ısıyla birlikte PVC’den kolay biçimde ayrılıp yayılabiliyor. Geri dönüşüm ekipmanlarını aşındırabiliyor ve cilt ile gözlerde kimyasal yanıklara sebep olabiliyor ki bu durum, geri dönüşüm tesisinde çalışanlar için ülkü bir şey değil.
Dahası, yaygın bir plastikleştirici olan ftalatlar çok zehirli hormon bozucu kimyasallar. Bu hususlar tiroit hormonuna, büyüme hormonlarına ve insanların da içinde bulunduğu memelilerde üremeyle bağlı hormonlara müdahale gedebiliyor.
Bu yüzden Fagnani, PVC’yi geri dönüştürürken ısı gerektirmeyen yeni bir yol bulmak için elektrokimya alanını araştırmaya başladı. Bu esnada kendisi ve kadrosu, geri dönüşümdeki en büyük zahmetlerden birini temsil eden bu plastikleştiricinin PVC’yi ayrıştırma yolunda kullanılabileceğini keşfetmiş. Aslında bu plastikleştirici sistemin verimliliğini artırırken, elektrokimyasal formül ise hidroklorik asit meselesini tahlile kavuşturuyor.
“Hâlâ hidroklorik asit yaydığını ama bunu çok daha yavaş, daha denetimli bir süratte yaptığını keşfettik” diyor Fagnani.
